KONU - ANA FİKİR - YARDIMCI FİKİRLER

   Sevgili arkadaşlar. Türkçe dersinde kullanacağımız ders notlarını elimden geldiğince güncelleyerek buradan yayınlayacağım. sizden istediğim burada yayınlanan notları temiz bir şekilde defterinize geçirmeniz.

   Bunun yanında derste kullanacağımız slaytları da buradan paylaşarak konu tekrarlarını daha sağlıklı bir şekilde yapmanızı sağlamak istiyorum. Bu sayfadan kimi zaman kendi hazırladığım slaytları; kimi zaman da kaynak belirterek, başka öğretmen arkadaşlarımın hazırladığı slaytları sizlerle paylaşacağım.

   Umarım hepinizin faydalanabildiği bir yayın hayatımız olur. İlk haftanın konusu YAZI. Yazıda, ana fikir, konu ve yardımcı fikir bulmanızı kolaylaştıracak bir ders notuyla başlıyoruz. Hemen ardından planlı kompozisyon yazmanıza yardımcı olacak bir slayt ekleyerek ödevlendirmeyi bitireceğim.

   Şimdilik aşağıdaki ders notunu temiz ve özenli bir şekilde Türkçe defterine geçirebilirsiniz. 

SEVDİĞİMİZ DOĞA

         "Kime sorsam "doğayı seviyorum" der. Doğa sevilmez mi? Gördüğüm kadarıyla insanların doğa sevgisinden anladığı çoğu zaman yeşillik alanlarda oturmak, top oynamak, mangal yakıp et yemektir. Üstelik arkalarında bir yığın çöp bırakarak.
         Doğa ne demektir? Doğa insan demek, yeşil demek, hayvan demek, toprak, hava, su demek.Bunlardan bir tanesini bile sevmemek doğayı sevmemek anlamına gelir. Peki, sevmek ne demektir? Sevmek emek vermek, sorumluluk hissetmektir. Birlikte olduğunda mutlu olmaktır.
         Bu anlamda doğayı sevdiğimizi söylüyorsak ona emek vermeli, sorumluluk hissetmeli ve onu korumak için elimizden geleni yapmalıyız."
         
ANA FİKİR:  Yazının bir iletişim aracı olduğunu daha önceki derslerimizde tartışmıştık. İletişimin amacı ise içimizdeki bir mesajı başka birisine iletmektir. Bu çerçevede her yazı bir mesaj içermektedir. İşte yazının içerdiği bu mesaja "ana fikir" denir. Ana fikir cümlesinin bulunması için okuduğumuz yazıya "Bu parçada verilen mesaj nedir? Benim bu yazıdan çıkardığım sonuç nedir?" sorularını sormamız gerekir.
         Ana fikir cümlelerinin bir yargı içermesi gerekir. Yani cümleyi söylediğimizde bu yazının mesajını net bir şekilde görebilmeliyiz..
         
ANA FİKİR CÜMLESİNE ÖRNEK: Yukarıdaki yazıya "Bu parçanın bize verdiği mesaj nedir?" sorusunu sorarsak "İçerisinde yaşadığımız doğayı sevmeli ve onu korumalıyız."diyebiliriz. Bu cümle bir yargı içermektedir. Bu yazıyı okuduktan sonra yapmamız gerekeni bize açıkça göstermektedir. "yazar bu yazıyı bizim doğayı sevip onu korumamız için yazmıştır." diyebiliriz.
         
KONU: konu ise bir yazının neden bahsettiğini bize gösterir. Konu cümlesi yargı içermek zoruna değildir. "Bu yazıda ne anlatılıyor? Bu yazıda neyden bahsediliyor?" sorularının cevabı, bize yazının konusunu verir.
         
KONU CÜMLESİNE ÖRNEK: Gene yukarıdaki yazıya "Bu parçada ne anlatılıyor" sorusunu sorduğumuzda, cevaben "Doğa Sevgisi" anlatılıyor diyebiliriz. İşte bu yazının konusu da "doğa sevgisi"dir.

         

YARDIMCI FİKİRLER: Ana fikri destekleyen, tamamlayan; ana düşüncenin açıklanmasını sağlayan, konuyu geliştiren düşüncelerdir. Bir düşünce yazısı planlanırken ana fikre ulaşmak amacıyla yardımcı fikirler belirlenir. Bu yardımcı fikirlerin her biri en az bir paragrafta işlenir. Yardımcı fikirlerin bir araya gelmesiyle de ortaya ana fikir çıkar. Öyleyse yardımcı fikirleri ana fikre ulaşmak için kullanılan ve ana fikir kadar baskın olmayan fikirler olarak da tanımlayabiliriz. Yardımcı fikirleri bulmak için her paragraftaki düşünceler tek tek incelenmeli ve bir kenara not alınmalıdır. Bu paragraflardan çıkardığımız düşünceler çoğunlukla okuduğumuz metnin yardımcı fikrini oluşturur.